پند های آیت الله جوادی آملی 4
|
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: اياك اءن تفرض على نفسك فريضة فتفارقها اثنى عشر هلالا ؛ مبادا عملى را بر خود واجب كنى و قبل از دوازده ماه آن را ترك گويى .(62) |
62- الهى نامه
|
در الهى نامه گفته ام : الهى ! به حق خودت حضورم ده و از جمال آفتاب آفرينت نورم ده . الهى ! همه از تو دوا خواهند و حسن از تو درد. الهى ! همه گويند بده ، حسن گويد: بگير. الهى ! همه برهان توحيد خواهند و حسن دليل تكثير. الهى ! اگر چه درويشم ؛ ولى داراتر از من كيست كه تو را دارم ؟ الهى ! در ذات خودم متحيرم تا چه رسد در ذات تو. الهى ! هر چه بيشتر دانستم نادان تر شدم ، بر نادانى ام بيافزا. الهى ! گروهى كوكو گويند و حسن هوهو. الهى ! خنك آن كس كه وقف تو شد. الهى ! همه از مردان مى ترسند و حسن از زيستن كه اين كاشتن و آن درويدن . الهى ! شب پره را در شب پرواز باشد و حسن را نباشد. الهى ! خوشا آنان كه همواره بر بساط قرب تو آرميده اند. الهى ! خوشا آنان كه در جوانى شكسته شدند كه پيرى خود شكستگى است . الهى ! حرف هايم اگر مشوش است از ديوانه پراكنده خوش است . ببخشيد كه سبب تضييع اوقات شريف شما شدم . اگر غرض ايتمار امر سركار عالى نمى بود تا بدين حد يك طومار اطاله سخن روا نمى داشتيم . ترقى و تعالى آن ذات محترم را از فياض على الاطلاق مسئلت دارم و با دلى آرميده مى گويم : خوش باش كه عاقبت به خير است تو را. (63) |
63- اجابت دعا حضرت يونس (ع )
|
از امام باقر عليه السلام روايت شده كه حضرت فرمود: يونس عليه السلام سه روز در شكم ماهى درنگ كرد و در تاريكى هاى سه گانه - تاريكى شكم ماهى ، تاريكى شب ، تاريكى دريا، ندا در داد و گفت : لا اله الا الله انت سبحانك انى كنت من الظالمين ، آنگاه خداوند دعايش را اجابت كرد و سپس ماهى وى را بر ساحل افكند. (64) |
64- مداومت بر ذكر يونسى
|
مرحوم استاد علامه طباطبايى فرمودند كه مرحوم قاضى (استاد آن جناب عارف عظيم و سالك مستقيم حضت آيت الله حاج سيد على قاضى تبريزى ) اول دستورى كه مى دادند ذكر يونسى بود لا اله الا الله انت سبحانك انى كنت من الظالمين ،(65) كه در مدت يك سال در وقت خاص به حالت سجده ات باز خوانده شود. (66) |
65- توصيه به نماز شب
|
خداوند سبحان مى فرمايد: و من الليل فتهجد به نافلة لك عسى ان يبعثك ربك مقاما محمودا # و قل رب ادخلنى مدخل صدق و اخرجنى مخرج صدق و اجعل لى من لدتك سلطانا نصيرا . (67) پاره اى از شب را به نماز خواندن زنده بدار، اين نافله خاص تو است ، باشد كه پروردگارت تو را به مقامى پسنديده برساند، بگو: اى پروردگار من ! مرا به راستى و نيكويى داخل كن و به راستى و نيكويى بيرون و مرا از جانب خود پيروزى و يارى عطا كن . |
66- سه گانگى قلوب
|
حديث آن قدوه عالميان امام باقر (ع ) را در اقسام قلب زينت و زيور اين گرامى نامه قرار مى دهيم : القلوب ثلاثة منكوس لا يعى شيئا من الخير و هو قلب الكافر، و قلب فيه نكتة سوداء فالخير و الشر فيه . يعتلجان فاءيهما كانت منه غلب عليه ، و قلب مفتوح فيه مصابيح تزهر ولا يطفا نوره الى يوم القيمة و هو قلب المؤ من ؛ (68) ترجمه حديث شريف به اختصار اين كه : دل ها سه گونه اند: دل سرنگون كه هيچ خيرى را نگاه نمى دارد و آن دل كافر است ؛ ولى دلى كه در آن خجكى (نقطه اى ) سياه است ، خير و شر در آن كشتى و كشمكش اند، پس هر كدام از آن دو، شده است همان بر وى چيره خواهد شد و دلى كه گشوده است ، در آن چراغ هايى مى درخشند و تا روز رستاخيز خاموش نمى شوند و آن دل مؤ من است . دل بينا مى بايد تا درباره دل سخن بگويد، اين كوردل چه بگويد. خداوند متعال توفيق تحصيل قلب سليم مرحمت بفرمايد كه يوم لا ينفع مال ولا بنون الا من اتى الله بقلب سليم در پيش داريم . در خاتمه با عرض معذرت خواهش مى كنم دست از دلم بردار و دل به دست صاحبدلى بسپار! |
67- واى بر سخندلان !
|
خداوند در قرآن كريم فرموده فويل للقاسية قلوبهم من ذكر الله اولئك فى ضلال مبين ؛ (69) پس واى بر سخت دلانى كه ياد خدا در دلهاى شان راه ندارد، اينان در گمراهى آشكار هستند. |
68- كار مقربين
|
عبادت در دل شب كار مقربين است . (70) |
69- نكات نورانى
|
اين بى سروپا را دو جزوه يكى موسوم به الهى نامه و ديگرى مسمى به نكات است ؛ سخنى چند از آن دو به حضور سمى سخن سنجم جناب آقاى دكتر سيد حسن امين - زاده الله المتعالى القرب اليه - تقديم بدارم : در نكات آورده ام : نكته : نورانية اقول على قدر نورانية القلب . نكته : اسير بطن اهل باطن نمى شود. نكته : از انسان سر برود و سحر نرود. نكته : ملكت با عالم ملك است و خيالت با عالم مثال و عقلت با عالم عقول ، قابل حشر با همه اى و داراى سرمايه كسب همه ؛ صادق آل محمد - صلوات الله عليهم - فرمود: ان الله عزوجل خلق على مثال ملكوته ، و اءسس ملكوته على مثال جبروته ، ليستدل بملكه على ملكوته و بملكوته على جبروته درست بخوان و درست بدان . نكته : تا بيننده و گيرنده نشدى انسان نيستى . نكته : انسان درختى است باژگونه كه ريشه آن به سوى آسمان است . نبات از زمين مى رويد و انسان از آسمان ، و ديگر جانوران برزخند كه آفريده اى نه اينچنين و نه آن چنان ، بنگر كه كدام يك از اين سه گروهى . نكته : هر كسى زرع و زارع و مزرعه خود است و نيات و اعمالش بذرهايش ، بنگر تا در مزرعه خويش چه كاشتى ؟ و در قول رسول الله (ص ): الدنيا مزرعة الآخرة دقت كن ! و به عبارت ديگر: هر كسى سفره خود و مهمان سفره خود است . نكته : قرآن صورت كتبيه انسان كامل است ، و عالم صورت عينيه حقيقت . نكته : آن چه در احوال و اطوار سالك در خواب و بيداريش عايدش مى شود، عمودهايى است كه از كمون شجره وجودش بروز مى كند. نكته : جناب وجود ملك است و اسماء حسنى و صفات عليايش عسكرش ، هر كجا آن شاه قدم نهاد، اين لشكرش با اوست . نكته : از شاه اولياء اميرالمؤ منين (ع ) سئوال كردند كه : وجود چيست ؟ گفت : به غير وجود چيست ؟! (71) |
70- تلقين بسم الله از مقام ولايت
|
عالم جليل سيد يعقوب متولد 1176 ه ق در كوه كمر مرند و متوفى 1256 در خوى ، از احفاد امام زين العابدين عليه السلام ، مقبره او در خوى مزار عموم است . در كتاب اختران تابناك تاءليف خطيب دانشمند حاج شيخ ذبيح الله محلاتى (72) آمده است كه : در ميان كليه علماء چنين معروف است كه سيد يعقوب در يكى از شب ها جد بزرگوارش حضرت على بن ابى طالب عليه السلام ، را در خواب ديد و به آن حضرت از كند فهمى خود شكايت نمود، حضرت على بن ابى طالب به وى فرمود: بگو بسم الله الرحمن الرحيم . پس از اين كه بسم الله از مقام ولايت به وى تلقين شد و از خواب برخاست ديد آن چه را كه بايد بداند مى داند. (73) |
71- نشانه ايمان
|
اميرالمؤ منين عليه السلام فرمودند: الايمان معرفة بالقلب و اقرار باللسان و عمل بالاءركان ؛ ايمان سه چيز است : معرفت خدا به قلب و اقرار به زبان و عمل به جوارح . (74) |
72- نصايح حكيمانه
|
خلوت شب را از دست مده و به حقيقت بگو الهى آمدم تا كامروا گردى . سخن و خوراك و خواب بايد به قدر ضرورت باشد كلوا واشربوا و لا تسرفوا با عهدالله كه قرآن مجيد است هر روز تجديد عهد كن . صميمانه دست توسل به دامن پيغمبر و آلش در زن كه آن خوبان خدا وسايط فيض حق اند اللهم صل على محمد و آل محمد نمى گويم مقدس نباش ؛ ولى مقدس عاقل باش . بسى بسى مباش كه سخريه اين و آن مى شوى . فرزانه باش و ديوانه باش ! خويشتن را تفويض به حق كن و او راوكيل خود بگير كه تواناتر و داناتر و باوفاتر و مهربان تر و پاينده تر از اونخواهى يافت حسبنا الله و نعم الوكيل . |
73- سوره مباركه اخلاص
|
(75) سوره مباركه اخلاص را با اخلاص بر زبان داشته باش ! با خلق خدا مهربان باش ! از سخنان ناهنجار اگر چه به مزاح باشد برحذر باش ! خلاف مگو، اگر چه به مطايبت باشد! از قسم خوردن اگر چه به راست باشد احتراز كن ! چو ايستاده اى دست افتاده گير! تا مى توانى نماز را در وقت به جا آور! تجارتت را مغتنم بشمار كه انسان بى كار از دنيا و آخرت هر دو مى ماند! داد و ستد مانع بندگى نيست رجال لاتلهيهم تجارة و لا بيع عن ذكر الله و اقام الصلوة و ايتاء الزكوة . (76) |
74- نه اين نون نان من است نه آن
|
استاد مرحوم علامه محمد حسين فاضل تونى - رضوان الله تعالى عليه - از تنگدستى و پريشان روزگارى مير عماد حسنى در آغاز كار، حكايت فرمود كه وى به شوق و ذوق فطرى و نعمت عشق خدادادى در خطه تعليم خط سير مى كرد، وقتى دو تا نون نوشت و مادرش را داور گرفت كه اين نون خوش تر است يا آن ؟ مادر بر آشفت و گفت : نه اين نون نان من مى شود و نه آن ، ولى ديرى نگذشت كه به بركت ن و القلم و مفاتيح خط و ما يسطرون ابواب رزق به رويش گشوده شده و بلغ ما بلغ ، آرى :
|
75- دستور نماز شب
|
بعد از وضو، 11 ركعت نماز مى خوانى كه 8 ركعت از آن نماز شب است و دو ركعت شفع و يك ركعت وتر، هيچ يك اذان و اقامه ندارد، همه دو ركعتى اند؛ مگر وتر كه يك ركعت است و در هر دو ركعت ، يك سلام السلام عليكم و رحمة الله و بركاته كافى است و همچنين در وتر. در قنوت نماز وتر، چهل مؤ من را دعا مى كنى ، مثلا اللهم اغفر لقلان بعد از آن هفت بار مى گويى : هذا مقام العائذ بك من النار و پس از آن هفتاد بار مى گويى : استغفر الله ربى و اتوب اليه بعد از آن سى صد بار مى گويى : العفو و نماز را خاتمه مى دهى . (78) |
76- نفاق
|
روايتى از امام باقر عليه السلام نقل شده است كه آن حضرت فرمود: اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله گفتند:اى رسول خدا! از نفاق مى ترسيم . فرمود: چرا از آن مى ترسيد؟ گفتند: چون نزد تو آييم آخرت را به يادمان آورى و در نتيجه ، ميل و رغبت مان بدان برانگيخته مى شود و دنيا را فراموش مى كنيم و از آن دورى مى جوييم ؛ به طورى كه در حالى كه نزد تو هستيم ، آخرت و بهشت و جهنم را مى بينيم ؛ ولى چون از نزد تو مى رويم و به خانه هاى خود وارد مى شويم و فرزندان خود را مى بوييم و عيال خود را مى بينيم ، آن حالت از بين مى رود؛ مثل اين كه اصلا چنان حالتى نداشته ايم . آيا خوف آن ندارى كه اين حالت ، نفاق باشد؟ حضرت فرمود: هرگز اين نفاق نيست ؛ بلكه خطوات شيطان است كه شما را به دنيا راغب و مايل مى كند. به خدا سوگند، اگر بر آن حالتى كه گفتيد باقى بمانيد (به مقامى مى رسيد كه )، با ملايكه مصافحه كرده ، روى آب راه مى رويد... (79) |
77- دعاى بيدارى
|
چون از خواب بيدار شدى بگو الحمدلله الذى احيانى بعد ما اماتنى و اليه النشور . |
78- خود را فراموش مى كند
|
اين دو واقعه را از سفرنامه رسول الله صلى الله عليه و آله به اختصار و اجمال نقل مى كنيم و تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل ! فرمود: در شب اسراء قومى را ديدم كه لب هايشان با قيچى هاى آتشين قيچى مى شود و به دور ريخته مى شود. گفتم : اى جبرييل ! اينان چه كسانى اند؟ گفت : خطباى امت تواند كه مردم را به نيكى امر مى كنند و خودشان را فراموش مى كنند. (80) و نيز فرمود: شخصى را ديدم كه پسته اى را مى خواهد به دوش بگيرد، نمى تواند. باز به اين سو و آن سو مى رود و چيزهايى فراهم مى كند، و بر روى پشته مى نهد، و باز مى خواهد آن را حمل كند قادر نيست ، وهكذا. گفتم : اين چه كسى است ؟ گفت : كسى كه مال از مردم قرض گرفته ، هنوز آن را تاءديه نكرده از ديگرى باز مالى قرض مى كند، وهكذا. (81) |
79- از تو حركت از خدا بركت !
|
مطلبى بسيار گرانقدر و ارزشمند را فارابى در رساله اطلاعات عقل ، و ملاصدرا در اسفار (82) عنوان فرموده اند كه شاءنيت و قابليت نفس اين است كه عاقل و مدرك همه موجودات گردد و علم بدان ها تحصيل كند. و شاءن همه موجودات نيز اين است كه معقول و معلوم وى گردند، پس از تو حركت و از خدا بركت ! علاوه اين كه فارابى را كلامى كوتاه و بسيار بلند است قريب به اين مفاد و مضمون كه هيچ نبودى و هيچ نداشتى و اكنون اين همه سرمايه دارى ، حالا كه بال و پر در آوردى چرا به سوى بالاتر پرواز نمى كنى ؟ يعنى هرگاه عقل هيولانى هيچ ندانى به مقام عقل بالفعل رسيد كه دانا و خوانا و گويا و شنوا شده است ، هر گاه اين عقل بالفعل بدين مرتبه رسيده عالمى بوالعجب گردد و به مراتب و درجاتى فوق العاده رسد، چه جاى استعاد؟ و اءن ليس للانسان الا ما سعى . (83) (84) |
80- انسان قرآنى
|
انسان الهى انسانى قرآنى است كه لا يسمه الا المطهرون . انسان قرآنى مى داند آنچه را كه مى انديشد و مى بيند و مى شنود، خلاصه هر كار و نيتى كه مى كند آن را مس مى كند. نيات و افكار و افعال انسان ، همه انسان سازند. انسانى قرآنى مس نمى كند مگر پاك را. (85) |