پند های آیت الله جوادی آملی 5
|
بعضى از اهل وحدت مى گويند كه سالكان بر دو قسم اند. قسم ارضى و قسمى سماوى ؛ يعنى قسمى سير و سلوك در ارض مى كنند و بعضى طيران و جولان در سما مى كنند. مركب سالكان ارضى ذكر است و براق سالكان سماوى فكر است . (86) |
82- درخت ايمان
|
اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: الايمان شجرة اءصلها اليقين و فرعها التقى و نورها الحياء و ثمرها السخاء . (87) ايمان به خدا در مثل درختى است كه ساقه آن يقين است و شاخه اش تقوى و شكوفه اش حياء و ميوه اش سخاوت است . |
83- حب خدا
|
مادر كه فرزند را دوست دارد، و عالمى كه متعلمان خود را، و نيكوكار كه محب محسن اليهم است ، و سلطان عادل كه محب رعيت است ، و پيغمبران كه محب امتان اند؛ حب شان بيشتر از حب محبوبان است ، پس خدا هم چنين با آنكه حب او اعظم و بيشتر است ، پس درد و الم و مرض و فقر براى علتى است مقتضى حب . (88) |
84- دورترين مردم از خداوند
|
بغير ذكر الله قسوا القلب ، ان اءبعد الناس من الله القلب القاسى ؛(89) بدون ياد خداوند زياده سخن مگوييد؛ زيرا كه سخن زياد سختى دل را به دنبال دارد. همانا دورترين مردم از خداوند (صاحب ) دل سخت است .(90) |
85- دزد پر به سر
|
مردى نزد حضرت سليمان عليه السلام آمد و شكايت كرد كه همسايه ها مرغابى مرا مى دزدند و نمى دانم كيست . سليمان عليه السلام وقتى مردم در مسجد بودند خطبه خواند و گفت : يكى از شما مرغ همسايه را مى دزدد و داخل مسجد مى شود، در حالتى كه پر او بر سرش است ، مردى دست به سر كشيد. گفت : بگيريد كه دزد اوست ! (91) |
86- خود شناسى
|
در شگفتم از كسى كه گمشده خود را مى جويد و خودش را گم كرده و نمى جويد. در شگفتم از كسى كه جاهل به خود است ، چگونه مى خواهد عارف به ربش شود. غايت معرفت اين است كه آدمى خود را بشناسد. كسى كه از خود آگاهى ندارد، چگونه از ديگرى آگاهى مى يابد. خود شناسى سودمندترين شناسايى ها است . كسى نفس خود را نشناسد آن را مهمل مى گذارد. هر كس نفس خود را شناخت با آن مجاهده مى كند. هر كس خود را شناخت پروردگارش را شناخت . (92) |
87- گسترده بودن سفره توبه
|
امام باقر (ع ) فرمود: آدم عليه السلام عرض كرد: پروردگارا! شيطان را بر من سلطه بخشيدى ، و او را چون خون (كه در بدنم جارى است ) بر من چيرگى دادى ؛ پس مرا نيز چيزى عنايت فرما! خداوند فرمود: تو را چنين (نعمتى ) بخشم كه چون كسى از فرزندانت ، تصميم بر انجام گناهى گيرد (و آن را انجام ندهد)، بر او نوشته نشود، و چون آن را انجام دهد (تنها) يك گناه بر او نوشته شود، و چون عزم بر انجام عملى نيك گيرد، چنانچه به انجامش نرساند، حسنه اش برايش نوشته شود، و چون به انجامش رسانده ، ده حسنه برايش نوشته شود. آدم عرض كرد: پروردگارا! مرا بيشتر ده ! فرمود: تو را اين بخشم كه چون كسى از فرزندانت گناهى كند. و سپس از من بخشش خواهد، او را ببخشايم . عرض كرد: پروردگارا! مرا بيشتر عنايت فرما! فرمود: توبه را بدانان بخشيدم . و يا فرمود: سفره توبه را تا هنگامى كه نفس به گلو برسد برايشان گستردم . آدم عرض كرد: پروردگارا! مرا كافى است . (93) |
88- وارونه شدن قلب
|
از امام صادق (ع ) نقل است : پدرم همواره مى فرمود: هيچ چيز چون گناه ، قلب را تباه نكند. قلب همچنان بر گناه اصرار ورزد تا اين كه گناه بر آن غالب آيد و آن را وارونه كند. (94) |
89- دستورالعمل هاى انسان
|
دستورالعمل انسان فقط و فقط قرآن كريم و سنت رسول خاتم و آل او - عليها السلام - است و جز آن هوا و هوس است . اگر ما را گفتارى بود همان حقايق است كه به قالب الفاظ دگر به فراخور فهم و بينش ما در آمد. (95) |
90- مايه آرامش دل
|
امام سجاد عليه السلام در مناجاة الذاكرين گويد: و آنسنى بالذكر الخفى ... فلا تطمئن القلوب الا بذكرك ... اءستغفرك من كل بغير ذكرك ، و من كل لذة راحة بغير انسك ، و من كل سرور بغير قربك ؛ (96) ... به وسيله ذكر خفى (در نهان به ياد تو بودن ) وحشت را از دلم بزدا... پس دل ها آرام نگيرند مگر به ياد تو... و از هر لذتى كه بدون ياد تو حاصل شود و هر آسايشى كه بدون انس با تو دست دهد و هر نشاطى كه بدون نزديكى با من تاءمين گردد آمرزش مى طلبم . (97) |
91- اولين قدم سلوك
|
|
92- قدرشناسى از طبيب
|
در زمان پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله و سلم طبيبى يهودى در گذشت ، آن حضرت را از وفات وى خبر دادند، رسول اكرم از شنيدن آن اظهار تاءسف كرد، عرض نمودند: يا رسول الله ! اين متوفى يهودى بوده است . فرمود: مگر نمى گوييد طبيب بوده است . (99) |
93- حرام بودن دنيا و آخرت بر اهل الله
|
در حديث آمده است : دنيا بر اهل آخرت ، و آخرت بر اهل دنيا، و هر دو بر اهل الله حرام گشته است . (100) |
94- دعا براى ديگران
|
رساله اى در امامت نوشتم چون به پايان رسيد آن را به حضور شريف استاد علامه طباطبايى صاحب تفسير الزمان قدس سره ارائه دادم ، مدتى در نزد او بود و لطف فرمودند و يك دوره تمام آن آن را مطالعه فرمودند. در يك جاى آن رساله دعاى شخصى درباره خودم كرده بودم كه : بار خدايا! مرا به فهم خطاب محمدى صلى الله عليه و آله و سلم اعتلاء ده . در هنگام رد رساله به اين جانب فرمود: آقا تا من خودم را شناختم دعاى شخصى در حق خودم نكردم ؛ بلكه دعايم عام است . (101) |
95- معرفت نفس معرفت خداست !
|
محققان در معنى من عرف نفسه فقد عرف ربه گفته اند كه معرفت نفس دليل معرفت خدا است از راه مخالفت نه از راه موافقت ؛ زيرا كه هر كس كه نفس خود را بشناسد كه محدث است خداى را بشناسد و بداند كه واجب الوجود است . و هر كس كه نفس خود را به عبوديت بشناسد، خداى را به ربوبيت بشناسد. و هر كس كه نفس خود را به تقصير بشناسد، خداى را به نفاذ مشيت و تقدير بشناسد. و هر كس كه نفس خود را به تغير و فنا بشناسد خداى را به دوام و بقاء بشناسد. پس معلوم شد كه معرفت نفس دليل است بر معرفت خداى تعالى از طريق مخالفت نه از راه موفقيت و والله اعلم . (102) |
96- دروغگو فراموشكار است
|
شخصى نزد شريح ادعا كرد كه فلان زير فلان درخت پولى از من گرفته نمى دهد، طرف منكر واقعه شد. شريح به مدعى گفت : برو ده برگ از آن درخت بچين و بياور تا شهادت دهد، و مشغول مرافعات ديگر شد. بعد از مدتى روى به منكر كرده گفت : فلانى به پاى آن درخت رسيده ؟ گفت : نه حكم موافق مدعى داد؛ چون منكر گفته بود من چنين درختى نمى دانم ! (103) |
97- آثار نيك و بد اعمال
|
عبدالله بن موسى بن جعفر عليه السلام گويد: از پدرم پرسيدم كه آيا چون بنده اراده گناه يا كار نيك كند، دو ملك از آن خبر يابند؟ فرمود: آرى بوى خوب و بوى مستراح يكى است ؟! گفتم : خير! فرمود: چون بنده اراده كار نيك كند، نفسش خوشبو بيرون آيد. پس فرشته جانب راست ، فرشته جانب چپ را گويد: برخيز (و برو) كه او همت به كار نيك بسته است و چون بدان عمل اقدام كند، زبانش قلم او شود و آب دهانش ، مركب و آن را برايش بنويسد، و چون اراده گناه كند، نفسش بدبو بيرون آيد. پس فرشته جانب چپ ، جانب راست را گويد: باز ايست كه او همت به گناه بسته است ، و چون گناه را به انجام رساند، زبانش قلم او شود و آب دهانش مركبش ، و گناه را بر او بنويسد. |
98- خواندن پنج سوره هنگام خواب
|
مرحوم ملا فتح الله در تفسير منهج در اول سوره حديد عرباض را چنين نقل كرد: و از عرباض بن ساربة مروى است كه آن حضرت پيش از آنكه در شب خواب مى كرد مسيحات خمس تلاوت مى كرد كه آن سوره حديد و حشر و صف و جمعه و تغابن است و مى فرمود كه ان فيهن آية افضل من الف آية در اين سورتها آيتى هست كه بهتر از هزار آيت است . (104) |
99- دشوار بوده دل از خاك كندن
|
الهى ! پيشانى بر خاك نهادن آسان است ، دل از خاك برداشتن دشوار است .(105) |
100- شگفتا از اين كس !
|
الهى ! در شگفتم از كسى كه غصه خودش را نمى خورد و غصه روزى اش را مى خورد. (106) |